แมลงบั่ว ตัวเต็มวัยมีลักษณะคล้ายยุงหรือริ้น ลำตัวยาว 3-4 มิลลิเมตร หนวดและขามีสีดำ กลางวันจะเกาะซ่อนตัวอยู่ใต้ใบข้าวและวัชพืชริมแปลงนา ส่วนช่วงกลางคืนจะบินไปหาที่ที่มีแสงไฟเพื่อผสมพันธุ์ และวางไข่เดี่ยวๆ หรือเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3-4 ฟอง ใต้ใบ ข้าว

    ลักษณะไข่ จะคล้ายกล้วยหอม ยาวประมาณ 0.45 มิลลิเมตร กว้างประมาณ 0.09 มิลลิเมตร เมื่อฟักตัวออกจากไข่ ตัวหนอนจะคืบ คลานอาศัยอยู่ตามบริเวณกาบใบข้าว อาศัยกัดกินตายอดอ่อน หรือ ตาข้างบริเวณข้อ ทำลายยอดที่กำลังเจริญเติบโต

    ตัวเต็มวัยแมลงบั่ว จะวางไข่หลังจากออกตัวหนอน จะคลานลงสู่ซอกของใบ ยอด และ กาบใบ เพื่อเข้าทำลายยอด ที่กำลังเจริญทำให้เกิดเป็นลักษณะคล้ายหลอดหอมต้นข้าว และกอข้าวที่ถูกทำลายจะมีอาการ แคระแกร็น เตี้ย ลำต้นกลม มีสีเขียวเข้ม ต้นข้าวที่ถูกทำลายไม่สามารถออกรวงได้ทำให้ผลผลิตข้าวลดลงมาก

    ตัวหนอน เข้าทำลายจุดกำเนิดของ หน่อข้าว  โดยจะสร้างหลอดหุ้มตัวหนอน มีลักษณะคล้ายหลอดหอม ต้นข้าวที่ถูกทำลายจะไม่ออกรวง

     ชาวนาควรหมั่นสำรวจแปลงนา เพื่อเฝ้าระวังแมลงบั่ว ที่อาจเข้ามาสร้างความเสียหายให้กับนาข้าวใน เนื่องจากในช่วงอากาศค่อน ข้างชื้น ความชื้นสูงเหมาะสมต่อการวางไข่ การฟักไข่ และการอยู่ รอดโดยมากจะพบการระบาดในพื้นที่ภาคเหนือ พบเข้าทำลายข้าวใน ระยะตั้งแต่ระยะกล้าหรือช่วงข้าวอายุ 25-30 วัน หากระบาดรุนแรง จะส่งผลทำให้ข้าวไม่ออกรวง ผลผลิตต่อไร่ลดลง

 

1. กำจัดวัชพืชรอบแปลงนา เช่น ข้าวป่า หญ้าข้าวนก หญ้าไซ หญ้าแดง หญ้าชันกาด เพื่อทำลายพืชอาศัยของแมลงบั่ว
2. ในพื้นที่ที่มีการระบาดของแมลงบั่วเป็นประจำ ไม่ควรหว่านข้าวหรือปักดำข้าวถี่เกินไป
3. หากพบแมลงบั่วไม่มาก ให้ถอนต้นข้าวที่มีลักษณะเป็นหลอดยาวหุ้มตัวหนอนออกจากแปลงนานำไปเผาทำลายและหลังตะวันตกดิน ซึ่งเป็นช่วงแมลงบั่วเริ่มออกจับคู่ผสมพันธุ์ ให้ใช้กับดักแสงไฟล่อตัว เต็มวัยเพื่อจับมาทำลาย พร้อมใช้แมงมุมและปล่อยแตนเบียนมา ช่วยควบคุมแมลงบั่ว แต่ถ้ามีการระบาดหนักครอบคลุมพื้นที่เป็นวง กว้างให้ใช้สารกำจัดแมลง

    ข้าวนาดำ ป้องกันตั้งแต่แปลงเพาะกล้าข้าวอายุ 10-12 วัน และ หลังปักดำไม่เกิน 20 วัน

    ข้าวนาหว่านน้ำตม ป้องกันตั้งแต่ 10 วันหลังหว่าน และข้าวอายุ 25-30 วัน สารที่แนะนำ ฟิพเปอร์ 30 ซีซี หรือ ไอมิด้า 4 กรัม ต่อน้ำ 20 ลิตร  พ่นสองครั้งห่างกัน 15-20 วัน